“Na žalost, u poslednje vrijeme se o vladici Nikolaju, kao i o ovom manastiru generalno, govori uglavnom u kontekstu naše dnevne politike, manje se priča o duhovnicima koji su u njemu proveli svoj vijek u molitvi i sabrazju sa Bogom. Možda je i to razlog što ovde u manastiru, sem mene, nema nijednog monaha ni iskušenika”, dodaje iguman.

ALEJA VELIKANA

Pored vladika i episkopa, te mnogih visokih dostojnika Jugoslovenske vlade u egzilu, poput premijera Božidara Purića, u dvorištu crkve sahranjen je i veliki pjesnik i diplomata Jovan Dučić, koji je tu proveo poslednje dane svog života. Godine 2000. njegovi zemni ostaci prebačeni su iz Libertyvilla u rodno Trebinje.

Jedini kralj koji je živio u manastiru

U manastiru je svojevremeno, po dolasku iz Londona, živio i kralj Petar Drugi Karađorđević, koji je se ovde molio i vodio razgovore sa tadašnjim episkopom Dionisijem, u turobna i teška vremena crkvenog raskola i komunističkog progona. Kralj Petar je po njegovoj želji tu i sahranjen, dugo godina ležao je ispod kamene ploče u crkvi sve dok ga naslednici 2013. godine nisu prebacili u porodičnu grobnicu na Oplencu.

ČIČA DRAŽA

U komunističkim očima manastir Sv. Save u Libertyvillu je poslijeratnih godina dugo bio simbol i najjače uporište četničke emigracije, što i nije daleko od istine. O tome svjedoče i plato ispred crkve na kome su biste tri naistaknutija oficira Kraljeve vojske u otadžbini. S desna i lijeva su major Pavla Đurišić i vojvoda Momčilo Đujić, a u sredini đeneral Draža Mihailović.

SA VJEROM U BOGA, ZA KRALJA I OTADŽBINU

Za razliku od Đurišića i Mihailovića, koje su komunisti ubili, Đujić je uspio da se dokopa Amerike, a upravo je manastir bio zborno mesto njega i njegovih saboraca u egzilu. Kasnije je preselio u Kaliforniju (San Diego), gdje je i umro 1999.godine. Na groblju, koje zauzima najveći dio imanja, sahranjen je i novinar i aktivista  Dragiša Kašiković, koga su agenti Udbe masakrirali 1977. godine. Odmah do njegovog, nalazi se i spomenik maloj Ivanki, njegovoj poćerki, koja je stradala zajedno sa njim, a koju iguman Serafim smatra četvrtom svetiteljkom manastira

U sklopu manastirskog kompleksa je i zgrada koja je podignuta za potrebe Dječjeg pravoslavnog kampa, gdje su se tokom ljetnjih mjeseci okupljali mališani iz svih krajeva Amerike, ali i iz Evrope i Srbije. Kamp već duže vrijeme ne služi svrsi, kao ni Bogoslovija, koja je ovde bila smještena godinama, da bi prije izvjesnog vremena premještena u obližnji manastir Nova Gračanica.

NADA UMIRE POSLEDNJA

Tu, odmah preko ulice, nalazi se konak vladike novogračaničkog I srednjezapadnoameričkog Longina, sagrađen skorijeg datuma, ali i nekoliko sada već oronulih kuća čiji trošni zidovi pamte značajne događaje i pravi su istorijski spomenici.

U jednoj, koja danas više sliči radničkoj baraci, osnovan je prvi srpski fakultet u Americi. U drugoj, na sprat, koja se trenutno renovira, boravila su dva svetitelja, Mardarije i Nikolaj. Po planu, kada obnova bude završena, u prizemlju bi trebala da nikne kapela posvećena upravo vladici Nikolaju Velimiroviću. Dok nas ispraća na manastirskoj kapiji, iguman Serafim nam priznaje da mu je najveća želja da naš narod iz Čikaga, Milvokija i okoline počne češće da dolazi u manastir, ne samo za zadušnice, kada obilaze grobove svojih predaka i najmilijih.

Opraštamo se od njega uz nadu da će i ovaj tekst koji čitate doprinijeti da se njegove želje ispune i da Srbi, pored svakodnevne borbe za egzistenciju, nađu malo vremena da, makar vikendom, obiđu ovu veliku svetinju.Ogromno je duhovno bogastvo Srba iako je rasuto po cijelom svijetu, moramo biti ponosni jer je naše, dio nas, neophpdno je da se o njima više sazna, kako bi se bolje čuvalo, i predalo generacijama koje dolaze, na čuvanje, i na upravljanje, domaćinski ,čestito kako te građevine zaslužuju i da nam ponos budu za sva vremena.