Naš Gradiščanin Đorđe  Latinović, piše o grafitima u našem gradu. Đorđe je publicista i satiričar, piše humoreske, epigrame, satiričnu poeziju  i  aforizme. Piše i  književno-teorijske  tekstove, eseje, prikaze  knjiga i putopise. Objavljivao je u listovima širom Bosne i Hercegovine te i izvan granica BiH. Pored pisanja Đorđe Latinović je obnašao funkciju ambasadora BiH u Crnoj Gori. Donosimo vam prvi od serijala tekstova o grafitima u Gradišci, prvi put stručno i sociološki obrađenih na jednom mjestu.

Grafiti, kako oni s/likovni tako i oni tekstualni (verbalni)   predstavljaju danas, sastavni  dio  kulturnog  identiteta  svakog  grada  u savremenom  svijetu. Oni  su  postali  nerazdvojni  dio  urbane  subkulture  naših  društava. Tako i Gradiška kao grad ima svoje grafite u  obliku  pisanih  škrabotina, žvrljotina i tekstualnih natpisa  po  zidovima i drugim javnim površinama u gradu.

Grafiti su crteži, slike, natpisi, znakovi, ili simboli  na javnoj površini  ispisani,  oslikani, urezani ili utisnuti, različitim vrstama pisaljki, kredom, ugljem, markerom, bojom, sprejom ili nekim tvrdim oštrim predmetom. Kao urbana subkulturna pojava grafiti posjeduju poseban vlastiti grafički, jezički i s/likovni izraz, zbog čega predstavljaju jedinstven predmet kulturnog istraživanja i javnog interesovanja.

Grafiti su tipična urbana pojava karakteristična za gradske sredine, i predstavljaju natpise ispisane po javnim površinama, stambenih zgrada, industrijskih i fabričkih objekata, javnih ustanova, istorijskih spomenika, saobraćajnica, sportskih stadiona i igrališta i drugim dostupnim i vidljivim mjestima. Postoji više klasifikacija grafita. Prema sadržaju ili motivu koji dominira u poruci, grafite dijelimo na: grafite na slobodne teme, filozofske, svjetonazorske, religijske, političke, ljubavne, seksualne/erotske, (ne)sportske ili navijačke,  humoristične itd. Grafite je moguće klasifikovati prema mjestu nastanka na: gradske, studentske, zatvorske, haustorske, stadionske, klozetske itd.

Prema formi grafiti mogu biti simbolički, (znakovni), s/likovni, tekstualni iskazi ili kombinacija svih ovih oblika zajedno. Važno je   razlikovati dvije glavne vrste grafita:  tekstualne grafite u vidu verbalnih poruka fokusiranih na tekst, i crtane i  s/likovne grafite, stilizovana slova i  tzv. murale, koji se ističu slikom u prvom planu. U stvarnosti često se radi  o kombinaciji jednog i drugog, slike, crteža i tekstualne poruke. Tema ovog teksta su prije svega tekstualni grafiti u Gradiški.

Mnogi grafitaši, strit umjetnici i kulturolozi,  tekstualne grafite uopšte ne smatraju grafitima u uobičajenom značenju ovog pojma,  već prije svega najobičnijim natpisima i tekstualnim iskazima. Tekstualni grafiti su posebna forma manifestacije jezika u specifičnom kontekstu i kao takvi predstavljaju književnu strukturu koja podliježe vrednovanju, u skladu sa svim važećim književno-jezičkim principima i zakonitostima pisane riječi.

Nastaviće se…